نحوه تولید الکیل بنزن خطی:

در مرحله اول باید نفت سفید به عنوان خوراک وارد شود و در مرحله بعدی نفت سفید باید تصفیه گردد تا ناخالصی‌هایی مثل گوگرد، نیتروژن و ... از آن جدا شوند. فرایند تصفیه نفت سفید در فرایند هیدروتریتینگ انجام می‌شود.

در مرحله بعدی باید پارافین‌های موجود به نرمال پارافین (پارافین خطی)  تبدیل شوند. این فرایند با روش‌هایی مانند جذب سطحی و غربال مولکولی امکان‌پذیر است.

مرحله بعدی در فرایند دئیدروژناسیون نرمال پارافین به اولفین خطی تبدیل می‌شود. این فرایند در راکتور با استفاده از کاتالیست کروم یا پلاتین فعالیت دئیدروژناسیون روی اتم‌های کربن خطی صورت می‌گیرد.

مرحله بعدی که اصلی‌ترین مرحله تولید الکیل بنزن خطی است، مرحله آلکیلاسیون نامیده می‌شود این فرایند یک واکنش افزایشی الکتروفیلی است که گروه آلکیل خطی را به حلقه بنزن متصل می‌کند. کاتالیست‌هایی که معمولاً در این فرایند استفاده می‌شود عبارتند از: هیدروفلوریک اسید یا کلرید آلومینیوم.

بعد از آلکیلاسیون، محصول حاوی بنزن مازاد، پارافین‌های غیر واکنش داده، و ناخالصی‌های مختلف می‌باشد که باید با روش تقطیر جز به جز از LAB جدا شوند.

صنعت آلکیل بنزن خطی در جهان

میزان تولید الکیل بنزن خطی در سال 2024 میلادی حدود ۴.۵۵ میلیون تن اعلام شده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۳ به ۶.۲۲ میلیون تن برسد. طبق داده‌های موجود، قاره آسیا بزرگترین تولیدکننده و بزرگترین مصرف‌کننده الکیل بنزن خطی در جهان است. سهم قاره آسیا-اقیانوسیه از بازار جهانی ۴۷.۸٪ است.

شرکت اسپانیایی Cepsa  با ظرفیتی معادل ۵۰۰٬۰۰۰ تن در سال شرکت هندی Reliance Industries Limited با ظرفیت تولیدی معادل ۱۸۰٬۰۰۰ تن در سال و بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی آلکیل بنزن خطی در جهانند.

با توجه به رشد مصرف شوینده در قاره آسیا و آفریقا، انتظار می‌رود تولید این محصول نیز رو به افزایش باشد.

در خاورمیانه بزرگترین تولیدکننده الکیل بنزن خطی شرکت Farabi Petrochemicals Company با ظرفیت سالانه ۳۳۰٬۰۰۰ تن در عربستان سعودی است.

صنعت آلکیل بنزن خطی در ایران

شرکت پتروشیمی بیستون و شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران تنها تولیدکنندگان الکیل بنزن خطی در ایرانند.

شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران تقریبا 70درصد از بازار این محصول را دارا می‌باشد.

مطابق با آمار موجود در بورس کالا در سال 1403 شرکت پتروشیمی بیستون حدود 59,500 تن و شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران حدود 87,975 تن الکیل بنزن خطی در رینگ داخلی به فروش رسانده‌اند.

این دو شرکت کالای الکیل بنزن خطی را در رینگ داخلی بازار بورس کالای ایران عرضه می‌کنند و از طریق سازوکار معاملات بورس کالای ایران به فروش می‌رسانند.

 الکیل بنزن خطی در بورس کالای ایران در بازار فیزیکی و تالار حراج باز به فروش می‌رسد.

جمع‌بندی

از مهم‌ترین کاربردهای استفاده در شامپو، پودر و مایع لباسشویی، مایع ظرفشویی، شوینده‌های صنعتی و خانگی است. ۷۵٪ تا ۸۵٪ مصرف جهانی الکیل بنزن خطی صرف تولید مواد شوینده خانگی و صنعتی (LAS) می‌شود و مابقی در صنایع شیمیایی، نساجی، روغن و کاغذ به مصرف می‌رسد. با توجه به رشد استفاده از الکیل بنزن خطی در دنیا، انتظار می‌رود بازار این محصول رو به رشد باشد.